13 tháng 4, 2011

Bệnh phong thấp

Bệnh phong thấp hoặc sốt phong thấp là một bệnh toàn thân gây tổn thương ở nhiều cơ quan, đặc biệt là ở khớp xương, tim, hệ thần kinh, da, tổ chức dưới da.

Bệnh thường có những đợt cấp tính, tái phát, và các giai đoạn ổn định, nên tùy theo từng giai đoạn diễn tiến của bệnh có tổn thương chính nằm ở cơ quan nào, tiến triển đến giai đoạn nào mà gọi tên cho phù hợp như: thấp khớp cấp, thấp khớp tái phát, thấp tim cấp, thấp tim tiến triển, thấp tim tái phát, di chứng van tim hậu thấp. Trong các biến chứng của phong thấp thì biến chứng trên tim là trầm trọng hơn cả, để lại di chứng suốt đời.

Vì có nhiều giai đoạn tiến triển và tổn thương ở những cơ quan nên phong thấp rất đa dạng.

Nguyên nhân?

Bệnh này là do một loại vi khuẩn có tên là streptococcus tan huyết nhóm A gây ra tại đường hô hấp trên như viêm họng, amygdales, viêm mũi-xoang gây ra.

Bệnh phong thấp thường gặp ở lứa tuổi nào?

Bệnh phong thấp là bệnh thường gặp ở trẻ em nhưng di chứng tim nặng và kéo dài đến tuổi người lớn.

Lứa tuổi thường gặp của bệnh này là 5-15 tuổi. Bệnh này thường gặp ở những nước đang phát triển, kể cả Việt Nam với tỷ lệ mắc bệnh khoảng 1-2%.

Các yếu tố thuận lợi dễ mắc bệnh này là gì?

Khí hậu lạnh và ẩm, vệ sinh môi trường cá nhân kém, sống đông đúc chật hẹp.

Biểu hiện bệnh này như thế nào?

1. Viêm khớp: là biểu hiện thường gặp nhất, có ở 75% các bệnh nhân phong thấp ở giai đoạn cấp tính. Viêm khớp thường xảy ra sau 1-2 tuần bị viêm họng với sốt, đau họng, nuốt đau, họng bị đỏ, sần sùi, 2 amidan to, đỏ nhưng có khi không có viêm họng đi trước.

Viêm khớp biểu hiện từ nhẹ đến nặng. Thường là viêm nhiều khớp; khớp lớn: khớp gối, khuỷu, vai, cổ tay, cổ chân; di chuyển từ khớp này qua khớp khác rất nhanh, đôi khi có tràn dịch với nước trong, nhưng không bao giờ hóa mủ, tự khỏi sau 5-15 ngày, không để lại di chứng, không biến dạng khớp, không cứng khớp, không teo cơ, không giới hạn cử động kéo dài, chỉ trừ lúc khớp đang viêm, bệnh nhân có thể không đi được do đau trong vài ngày rồi tự lành dù không điều trị.

2. Viêm tim: là biểu hiện nặng nhất ở trẻ em, có thể gây tử vong nếu nặng và thường để lại di chứng tạo thành các bệnh van tim hậu thấp.

Viêm tim từng xảy ra trong đợt thấp lần đầu hay lần thứ hai, có thể xuất hiện một mình hoặc kèm theo các triệu chứng khác ở khớp, da, thần kinh. Thấp tim đợt cấp có thể gây Viêm nội tâm mạc, cơ tim, màng ngoài tim hay cả 3 lớp cùng một lúc.

- Ðể có ý niệm về tiên lượng, có thể chia ra ở các mức độ:

. Viêm tim nhẹ

. Viêm tim trung bình

. Viêm tim nặng

3. Múa vờn: xảy ra ở khoảng 10-15% các bệnh nhân bị thấp. Múa vờn có thể là một triệu chứng đơn độc của phong thấp hoặc có thể phối hợp với nhiều triệu chứng khác.

Ðây là biểu hiện của thần kinh trung ương, thường xảy ra chậm 2 - 6 tháng sau khi bị viêm họng, khi đó các triệu chứng khác của phong thấp đã hết. Bệnh bắt đầu từ từ, trẻ đang bình thường, bắt đầu có những động tác vụng về như cầm đồ vật hay bị rớt, viết chữ xấu đi, không thẳng nét; trẻ trở nên ngớ ngẩn, học kém hơn bình thường.

Ðến giai đoạn toàn phát, trẻ hay hốt hoảng, lo lắng, nói năng khó khăn, nói không thành câu, viết khó, chữ viết xiêu vẹo, không ngay hàng, vẽ khó, làm những động tác khéo léo bằng tay khó khăn, đi đứng loạng choạng muốn ngã, nghiến răng, sức cơ trở nên yếu rồi không đi được.

Khi bệnh nặng, trẻ có những động tác bất thường, tay chân múa may, quờ quạng. Hai tay không giữ yên được, luôn luôn có những động tác bất thường, không chính xác, biên độ rộng, không nhịp nhàng. Các cơ hay bị tổn thương nhất là ở mặt và 2 tay. Múa vờn thường được khởi phát bởi xúc động về tâm lý, tăng mạnh bởi các kích thích từ bên ngoài, gắng sức, mệt mỏi và lắng dịu khi trẻ ngủ. Múa vờn thường kéo dài cả mấy tuần, mấy tháng, có khi cả năm nhưng không để lại di chứng.

4. Nốt cục dưới da: là những hạt tròn, cứng, di động, không đau, sờ được ở những xương nhô ra và có da mỏng như khủy tay, cổ tay, cổ chân, bàn chân, da đầu vùng chẩm, xương bả vai, gai xương chậu, xương sống xuất hiện trong vài ngày hoặc vài tuần rồi hết, không để lại di chứng. Ngày nay, các nốt cục dưới da này ít gặp, chỉ thấy ở khoảng 1% số bệnh nhân phong thấp.

5. Hồng ban vòng: là triệu chứng ngoài da điển hình của phong thấp nhưng cũng hiếm gặp khoảng dưới 5%. Ðó là các đốm màu hồng, ở giữa nhạt màu hơn, có bờ tròn xung quanh, thường thấy ở ngực, gốc tứ chi, không có ở mặt và niêm mạc. Hồng ban thường di chuyển, không ngứa và thường để lại di chứng.

Bệnh này cần phải làm xét nghiệm gì?

- Soi cấy tìm vi trùng.

- Ðịnh lượng kháng thể trong máu.

- Xét nghiệm làm công thức máu.

- Ðo điện tim.

- Chụp X quang tim phổi.

- Siêu âm tim.

Ðiều trị bệnh phong thấp như thế nào?

Tất cả bệnh nhân bị phong thấp cấp cần nằm nghỉ tại giường, hoặc nằm bệnh viện để được khám hàng ngày nhằm phát hiện kịp thời các triệu chứng viêm tim xảy ra trong 2 tuần đầu. Khi theo dõi, cần chú ý phát hiện diễn tiến ở khớp, tim có to thêm không, và mạch có nhanh lên không: đó là các triệu chứng bệnh nặng thêm. Tùy theo mức độ của bệnh mà bác sĩ có chỉ định dùng thuốc như:

- Pénicilline

- Erythromycine (nếu dị ứng pénicilline)

- Aspirine

- Corticoid

Phòng ngừa bệnh này như thế nào?

Phòng ngừa bệnh này bao gồm: phòng ngừa không cho bị viêm họng, xoang, đường hô hấp trên. Nếu đã mắc bệnh thì phải điều trị tích cực tránh diễn biến bất lợi của bệnh sau này.

Phòng ngừa tiên phát và phòng ngừa thứ phát.

Phòng ngừa tái nhiễm vi khuẩn gây bệnh phong thấp (đặc biệt là thấp tim):

- Benzathine Pénicilline (chích)

- Hoặc uống Pénicilline, cách này không tốt bằng chích, vì dễ bị giảm tác dụng bởi thức ăn, dịch tiêu hóa, trẻ quên uống.

- Nếu dị ứng với Pénicilline, thế bằng: Erythromycine hoặc Sulfadiazine.

- Tùy theo mức độ của bệnh mà thời gian phòng ngừa thay đổi từ 1 đến 5 năm.

Phòng ngừa viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn (phòng ngừa thứ phát)

Ở những bệnh nhân có di chứng van tim hậu thấp, khi giải phẫu, nhổ răng, bị thương có rách da chảy máu cho:

- Pénicilline, uống hoặc chích thịt, trong ngày giải phẫu và 3 ngày sau.

- Nếu dị ứng Pénicilline thì thuốc thay thế là Erythromycine

- Nếu phẫu thuật ở đường ruột hoặc tiết niệu, nên thêm Strep-tomycine hoặc Gentamycine.

(Theo BSGĐ)

Việt Báo (Theo_Thanh_Nien)

Tìm Hiểu Về Bệnh Phong Thấp

Hoài Hương

Theo dự kiến của Trung Tâm Phòng Chống Dịch Bệnh, số người mắc bệnh phong thấp tại Hoa Kỳ sẽ tăng lên tới gần 67 triệu người trước năm 2030. Một phúc trình khác nói rằng cứ 100 người thì lại có một người bị bệnh phong thấp, với tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh cao gấp 3 lần nam giới. Tuy chưa rõ nguyên nhân gây bệnh, các nhà khoa học tin rằng nó có liên quan tới hệ miễn dịch, và do đó đang nghiên cứu hệ thống này để tìm một phương pháp điều trị tốt hơn.

Bệnh phong thấp Rheumatoid Arthritis, gọi tắt là RA, là một bệnh kinh niên, và hiện chưa có cách để trị cho dứt bệnh.



Những người mắc bệnh phong thấp thường bị viêm, nóng và sưng đỏ, đau nhức ở các khớp xương, đôi khi nghiêm trọng đến nỗi bệnh nhân không cử động được hoặc gặp nhiều khó khăn trong các sinh hoạt thường nhật. Bệnh nhân bị đau nhức, có trường hợp toàn thể các khớp xương và bắp thịt cứng lại, và trong thời gian dài, có thể khiến các khớp xương bị biến dạng. Các hình thức thường thấy nhất là viêm khớp xương ở cổ tay, bàn tay, đầu gối và bàn chân. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong những việc thông thường nhất hàng ngày, như cầm những đồ vật nhỏ.

Một loạt các yếu tố đã được thẩm định như có nguy cơ gây bệnh phong thấp gồm có: tiếp xúc với một số hormone, vi khuẩn, thói quen hút thuốc và các yếu tố có liên quan tới chế độ ăn uống vv... nhưng cho tới nay các yếu tố này chưa được xác định một cách chắc chắn.



Trong các yếu tố môi trường đã được xem xét, bằng cớ rõ rệt nhất có lẽ là tương quan giữa hút thuốc và bệnh phong thấp, đa số các cuộc nghiên cứu về yếu tố rủi ro này đều liên kết thói quen hút thuốc với thời điểm phát bệnh.


Các kết quả nghiên cứu sơ khởi cũng phát hiện rằng nguy cơ mắc bệnh phong thấp giảm nơi những phụ nữ uống thuốc ngừa thai, nhưng nhiều cuộc nghiên cứu chi tiết hơn sẽ phải được thực hiện trước khi xác định kết quả nghiên cứu này. Ngoài ra, các phụ nữ chưa hề sinh con có nguy cơ mắc bệnh cao hơn đôi chút, so với các phụ nữ có con.



Và các cuộc nghiên cứu mới thực hiện cho rằng bệnh phong thấp ít xảy ra hơn nơi các phụ nữ cho con bú sữa mẹ, tương phản hẳn với kết luận của các cuộc nghiên cứu trước đây, nói rằng các phụ nữ cho con bú sữa mẹ có nguy cơ mắc bệnh phong thấp cao hơn.

Về cách điều trị, những loại thuốc hiện được dùng thường là các loại thuốc chống viêm và giảm đau, và ngăn sự tiến triển của bệnh. Trong các trường hợp khớp xương bị phá hủy quá nặng, bệnh nhân có thể được giải phẫu thay khớp để giảm đau.

Mới đây có dấu hiệu cho thấy một loại thuốc có triển vọng chận đứng sự tiến triển của bệnh, hoặc ngay cả đảo ngược các hệ quả của bệnh phong thấp.

Các nhà nghiên cứu giải thích rằng hệ miễn dịch gồm những tế bào có chức năng bảo vệ cơ thể chống vi khuẩn và các tác nhân gây nhiễm khác, dường như lại tấn công chính cơ thể của bệnh nhân.

Ông Harris Perlman là Giáo sư giảng dạy tại Trường Y khoa Feinberg thuộc Đại học Northwestern của bang Illinois. Giáo sư Perlman giải thích về mối tương quan giữa hệ thống miễn nhiễm và bệnh phong thấp:

“Điều xảy ra là phản ứng của hệ thống miễn nhiễm bị rối loạn, khiến cơ thể tự tấn công chính mình.”

Giáo sư Perlman nói một protein trong một hệ thống miễn dịch hoạt động tốt giúp tế bào tự hủy sau khi đã tấn công các mầm bệnh hay vi khuẩn. Nhưng trong trường hợp bệnh, không có protein ấy trong hệ miễn dịch. Thay vào đó, protein tồn đọng trong các khớp xương, rồi tấn công chất sụn và xương.

Cuộc nghiên cứu có sự tham gia của Giáo sư Perlman của Đại học Northwestern đã thành công trong việc khóa lại hệ miễn dịch nơi các con chuột mắc bệnh phong thấp. Nhà nghiên cứu này phát triển một phân tử mà ông gọi là “phân tử tự sát”, có chức năng tương tự như protein đã khiến cho các tế bào tự hủy.

Giáo sư Perlman giải thích rằng “phân tử tự sát” có thể chận đứng và đôi khi giảm bớt chứng phong thấp trong 75% số chuột thử nghiệm. Ông tin rằng phương pháp chữa trị dùng phân tử này có thể hữu hiệu nơi con người.

Các cách chữa trị bệnh phong thấp đang được dùng hiện nay có thể giảm bớt mức độ đau nhức, nhưng không hữu hiệu nơi tất cả các bệnh nhân. Bệnh nhân phải uống thuốc liên tục, trong khi thuốc có những hậu chứng đi kèm như tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Giáo sư Harris Perlman nói khía cạnh tốt nhất của phương pháp chữa trị mới là nó không đi kèm với hậu chứng nào đáng kể.

Một phúc trình về cuộc nghiên cứu này đã được đăng tải trên tạp chí chuyên về các bệnh Thấp khớp và Phong thấp.

Trung tâm Phòng chống Dịch Bệnh Hoa Kỳ nói theo dự kiến, số người mắc bệnh phong thấp trên khắp nước sẽ tăng lên tới gần 67 triệu người trước năm 2030, trong số này 25 triệu người sẽ gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày do tình trạng bệnh gây ra. Tổn phí hàng năm của bệnh phong thấp lên tới 128 tỉ đôla.

Các cuộc nghiên cứu mới đây cho thấy một yếu tố đóng góp vào việc gia tăng tỷ lệ các bệnh phong thấp tại Hoa Kỳ, là sự gia tăng của thành phần cao niên trong dân số Mỹ.

Số liệu này nhấn mạnh tầm quan trọng của nhu cầu nâng cao nhận thức về bệnh phong thấp, và bệnh nhân phải biết tự săn sóc lấy mình, phải vận động cơ thể, giảm cân, và thay đổi lối sống cũng như cách ăn uống sao cho lành mạnh hơn.

Các bác sĩ khuyên bệnh nhân nên tập thể dục thường xuyên, và duy trì số cân ở mức tương đối cố định, vì quá cân sẽ tăng sức ép lên các khớp xương, khiến cho bệnh có thể trở nặng hơn.

Bệnh phong thấp

Người Việt mình cứ thấy đau nhức chân tay mình mẩy thì cho là bị mắc phong thấp, không “khoa học” tí nào cả. Thậm chí, các em bé bị chảy mồ hôi đầu nhiều cũng bị gán cho nhãn hiệu phong thấp. Người Mỹ thì cũng không hơn gì chúng ta. Họ cũng có những tin tưởng về y khoa đã in trí từ nghìn xưa, truyền từ đời ông bà đến đời cháu chắt mà không có một căn bản khoa học nào chứng minh cả.



Thực ra, có tới hơn 100 loại sưng khớp xương gây ra đau nhức và tàn tật cho hằng chục triệu người Mỹ (Mỹ đen, trắng lẫn Mỹ vàng là chúng ta đây). Trong những loại bệnh sưng khớp này thì bệnh phong thấp Rheumatoid Arthritis (gọi tắt là RA) là bệnh nặng nhất, gây ra đau nhức khớp xương rất nhiều và dần dần làm biến dạng các khớp xương này khiến bệnh nhân không sử dụng tay chân được đến nỗi những cử dộng thông thường nhất như mở nắp hộp hay đi đứng cũng rất khó khăn. Có tới hơn hai triệu người Mỹ đang bị phong thấp RA. Bệnh này xẩy ra ở đàn bà nhiều hơn đàn ông và thường bắt đầu vào khoảng tuổi từ 20 tới 50 nhưng cũng có thể xẩy ra ở trẻ nhỏ và người lớn hơn 50.

Triệu chứng

Những triệu chứng này có thể xẩy ra rồi biến mất và trở lại với thời gian.

1. Đau nhức và sưng các khớp , nhất là những khớp xương nhỏ của bàn tay và bàn chân.

2. Đau nhức hoặc cứng toàn thể các khớp xương và bắp thịt, nhất là sau khi ngủ dậy hay sau một thời gian nghỉ ngơi.

3. Các khớp không cử động được

4. Bắp thịt nơi chỗ khớp đau bị yếu đi

5. Mệt mỏi, nhất là khi bệnh trở nặng

6. Sốt nhẹ

7. Theo với thời gian, các khớp xương bị biến dạng.

8. Không cảm thấy khỏe

Bệnh phong thấp RA thường xẩy ra ở nhiều khớp xương cùng lúc. Khi mới bị bệnh, các khớp xương ở cổ tay, bàn tay, bàn chân và đầu gối thường bị hơn cả. Theo với thời gian, các khớp vai, khuỷu tay, háng, cằm và cổ có thể bị ảnh hưởng. Cả hai bên cơ thể thường bị cùng lúc.
Nơi những điểm dễ va chạm nhất (pressure points) của khớp xương ở khuỷu tay, bàn tay và bàn chân hay dây gân gót chân Achille có thể nổi lên những cục u nhỏ gọi là cục phong thấp. Các cục u này cũng có thể mọc ở các khớp xương khác, ngay cả trong phổi nữa. Những cục u này có thể nhỏ bằng hạt đậu nhưng cũng có thể lớn bằng quả ổi nhỏ nhưng không gây đau đớn gì cả.

Bệnh phong thấp RA đặc biệt có thể gây viêm các tuyến nước mắt, tuyến nước bọt, màng tim và phổi, phổi và ngay cả các mạch máu. Đây là một bệnh kinh niên, có lúc thuyên giảm có lúc nặng lên. Không có cách chữa cho hết hẳn bệnh này nhưng nếu biết cách dùng thuốc và những phương tiện bảo vệ các khớp, bệnh nhân vẫn có thể sống cuộc đời hạnh phúc và lâu dài.

Nguyên nhân

Bệnh phong thấp RA gây ra do màng lót các khớp xương bị sưng lên khiến tiết ra một chất đạm làm màng này ngày càng dầy lên. Chất đạm này cũng phá hoại lớp sụn, xương, gân và dây chằng nơi khớp. Dần dần, khớp xương bị dị dạng, méo mó và có thể bị phá hủy.

Tại sao các màng lót bị sưng lên? Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng nhiễm trùng là nguyên nhân và một số người có những gien di truyền khiến họ dễ bị nhiễm trùng. Một số các nhà nghiên cứu khác cho rằng kích thích tố có thể đóng một vai trò trong việc gây ra bệnh phong thấp RA.
Những yếu tố khác có thể làm một người dễ mắc bệnh RA là: tuổi già, phái nữ, hút thuốc lá.

Biến chứng

Bệnh phong thấp RA gây ra cứng, đau khớp xương và mệt mỏi. Dần dần, bệnh nhân khó có thể làm những việc dù thông thường nhất như cầm cây bút, vặn nắm cửa...Bệnh nhân có thể bị trầm cảm do việc này. Bệnh nhân RA cũng dễ mắc bệnh sưng khớp và xương (osteoarthritis, một dạng bệnh phong thấp khác), và bệnh tim...

Cách chữa

Thuốc:

Làm bớt đau và ngăn sự tiến triển của bệnh. Gồm có: thuốc chống viêm NSAIDs, COX 2 inhibitors, Steroids, DMARDs, IL 1 Ra, thuốc chống miễn nhiễm, TNF blockers, thuốc chống trầm cảm...

Giải phẫu:

Lọc máu: lấy bớt những kháng thể làm viêm và đau khớp.

Giải phẫu thay khớp : khi khớp xương đã bị phá hủy quá nhiều, giải phẫu thay khớp có thể tái tạo chức năng của khớp và làm giảm đau.

Cách tự săn sóc

Ngoài những cách chữa bệnh do bác sĩ thực hiện kể trên, bệnh nhân cũng cần biết cách tự săn sóc bệnh của mình khiến giúp cho cuộc sống bớt khó khăn cũng như ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.

1. Tập thể dục thường xuyên: bệnh nhân cần hỏi bác sĩ hay nhân viên thể lý trị liệu về những thể dục nào thích hợp và cần thiết.

2. Giữ không lên cân nhiều: số cân dư sẽ làm cho các khớp xương phải chịu sức ép nhiều hơn và dễ bị phá hoại hơn.

3. Ăn uống đúng cách: ăn nhiều rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt

4. Tắm nước nóng hay dùng bình nước nóng đặt lên các khớp để giảm đau, thư giãn các bắp thịt và tăng máu đến khớp.

5. Dùng sức lạnh khi bệnh tăng lên: lạnh làm cho giảm đau, làm tê và giảm co thắt bắp thịt. Nếu bệnh nhân đang bị tê và máu lưu thông không tốt, không nên dùng sức lạnh.

Tập những phương pháp thư giãn: thôi miên, thở sâu, thư giãn bắp thịt.

6. Uống thuốc đầy đủ theo lời dặn của bác sĩ.

7. Giữ thái độ lạc quan: cùng với bác sĩ, sắp đặt trước những gì cần làm để chống lại cơn bệnh. Việc này sẽ làm cho bạn lạc quan vì mình chủ động trong việc đối phó với căn bệnh.

8. Dùng những dụng cụ giúp mình vận động: thí dụ như những đồ ràng đầu gối, gậy chống, ràng bàn tay...Nói chuyện với bác sĩ về những dụng cụ này.

9. Không làm quá sức mình: nghỉ ngơi khi cần

Những cách chữa khác

Bệnh nhân phong thấp RA có thể muốn dùng thử những phương cách chữa trị khác như châm cứu, thuốc Bắc, thuốc dùng thêm như glucosamine, chondroitin sulfate..., nam châm...Tuy nhiên, nên nhớ rằng những phương pháp này không được theo dõi và kiểm chứng đầy đủ. Do đó, bệnh nhân phải cẩn thận tìm cho đúng thầy đúng thuốc, không nên dùng bừa bãi.

Bs Nguyễn Thị Nhuận, Chuyên Khoa Nhi Đồng – Thư viện Việt Trí

_________________________________________________________________

Bạn từng có vấn đề về sức khỏe như Huyết áp, tiểu đường, tim mạch, sỏi thận – sỏi mật, gút, viêm loét, thần kinh tọa, tai biến, ung thư …

Bạn từng mệt mỏi vì điều trị tại các Chuyên khoa- Bệnh viện lớn, Tốn rất nhiều tiền, dùng thuốc Đông – Tây Y nhưng kết quả vẫn không được như mong đợi.

Hãy một lần thử với dòng sản phẩm NONI JUICE của tập đoàn Quốc Tế TAHITIAN NONI INTERNATIONAL của Mỹ.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ BẠN CÓ MỘT SỨC KHỎE TUYỆT HẢO VÀ KHÔNG BAO GIỜ CÒN PHẢI LO LẮNG VỀ BỆNH TẬT CỦA MÌNH NỮA – SẢN PHẨM NONI JUICE CỦA TẬP ĐOÀN QUỐC TẾ TAHITIAN NONI SẼ GIÚP ĐƯỢC CHO BẠN. Mời vào xem ngay: http://www.BiQuyetSucKhoeTuyetHao.com